امروز: شنبه ۶ مرداد ۱۴۰۳

مقام معظم رهبری: اگر ژرف یابی و پژوهش نباشد; نتیجه اش یک جا ایستادن، در جا زدن و با دنیای پیرامون خود به تدریج بیگانه تر شدن است.

Nivo Slider Demo

محل فعلی شما : اثر ادبی و هنریحمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری در ایران

حمایت از حق مؤلف گر چه سابقه زیادی (بیش از دو قرن) در کشورهای اروپایی و آمریکایی داشته است ولی تا سال 1348 یعنی سالی که قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنّفان و هنرمندان به تصویب رسید، در ایران قانون جامع و مناسبی برای حمایت از مالکیت ادبی و هنری وجود نداشت وحق مؤلف تا سال 1348 توسط مواد 245 تا 248 از فصل یازدهم مبحث دسیسه و تقلب در کسب و تجارت مربوط به قانون جزای عمومی سال 1310 حمایت می‌شد. در این مواد مجازاتی برای تألیف تقلبی، اقتباس غیرمجاز، انتشار غیر قانونی تألیف و به فروش رسانیدن یا در دسترس گذاردن این قبیل تألیفات تعیین شده بود. به دنبال این موارد و گسترش ارتباطات فرهنگی و لزوم حمایت از حق مؤلف در سال 1334 طرحی در 9 ماده و 2 تبصره بوسیله 22 تن از نمایندگان مجلس شورای ملی تقدیم مجلس شد که این طرح به دلایلی پس از طرح در جلسه علنی به کمیسیون فرهنگ ارجاع و در همان کمیسیون مختومه شد. دو سال بعد یعنی در سال 1336، دولت لایحه قانونی موسوم به «تألیف و ترجمه» مشتمل بر 16 ماده و 3 تبصره به مجلس سنا تقدیم کرد که این بار نیز به نتیجه‌ای نینجامید. به همین صورت لایحۀ قانونی حفظ حقوق مؤلف اواخر بهمن سال 1338 و طرح مالکیت ادبی و هنری سال 1342 نیز به سرنوشت نمونه‌های قبلی دچار شدند. در سال 1346 وزارت فرهنگ و هنر (فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلی) «لایحه حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان» را در 33 ماده و 3 تبصره تهیه و پس از بررسی حزب ایران نوین در آبان ماه 1347 به مجلس تقدیم کرد این لایحه در تاریخ یازدهم دی ماه 1348 به عنوان نخستین قانون مستقل در زمینه حمایت از حق مؤلف (حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری) به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

و به موجب ماده 33 این قانون، مواد 245 تا 248 قانون جزای عمومی 1310 نسخ شد. آئین‌نامه اجرایی مادۀ 21 این قانون نیز در تاریخ 4 دی ماه 1350 به تصویب هیات وزیران رسید و در سال 1379 مورد بازنگری قرار گرفت در سال 1351 به دنبال قانون فوق‌الذکر و در جهت پاسخ به اعتراض برخی گروههای ذی‌نفع به ویژه مترجمان «لایحه ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی» مشتمل بر 12 ماده به مجلس ارائه و در سال 1352 به تصویب رسیده و قانون سال 1348 را تکمیل نمود. در سال 1371 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آن زمان، دکتر لاریجانی در نامه‌ای خطاب به رییس قوۀ قضائیه با اظهار اینکه قوانین و مقررات مصوب، حقوق ناشرین و مؤلفان و مترجمان را محترم شمرده است ولی برخی از محاکم بدون توجه به این قوانین با متخلفین برخورد نمی نمایند، خواستار دستور لازم در جهت رعایت حق نشر، حق تالیف و حق نمایش فیلمهای سینمایی و آثار سمعی و بصری  شد و آیت الله یزدی رئیس قوه قضائیه « قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348« و نیز « قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی» و هر قانونی که چنین حقی را حمایت نماید را معتبر و لازم‌الرعایه دانست از آنجا که در دو قانون مورد اشاره حمایت از نرم‌افزارهای رایانه‌ای موردنظر واقع نشده بود و از این جهت قوانین ایران ناقص می‌نمود، در دی ماه 1379 «قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای» مشتمل بر 17 ماده به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید با تصویب این قانون، حوزۀ حمایت ملی از مالکیت فکری در ایران گسترش یافت و ضمانت اجرای مدنی و کیفری برای نقص حقوق پدیدآورندگان این آثار مقرر گردید.